Loudness & Podcast
Hoe mix ik mijn podcast juist af?
Je hebt de opname van je podcast achter de rug. Inmiddels heb je alles netjes gemonteerd en bent klaar voor om de podcast te mixen en exporteren. Maar die specificaties die overal staan. Die hebben het over loudness. Begint het je te duizelen? Haal rustig adem, lees dit artikel door en de term loudness heeft voor jou geen geheimen meer.
Laten we beginnen met het wegnemen van de grootste misvatting als het gaat om het mixen van jouw podcast.
Vergeet de ‘0’ op je meters!
Dat moet iets zijn (lees: dat is het ook) uit het verleden. Maar hoe dat zo hardnekkig blijft hangen in het digitale tijdperk is mij een groot raadsel. Vooruit, een korte historie.
In het analoge domein was de ‘0’ de ideale plek om de gemiddelde peaks op je kanalen of je uiteindelijke mix te hebben. Daarboven had je dan nog wat ruimte voordat je daadwerkelijk overstuurde of clipte. Oversturing in het analoge domein was niet zo erg. Psychisch gezien ervaren we dat beetje analoge oversturing als prettig. Dat is allerminst aan de hand in het digitale domein. We kunnen het nog lang hebben over hoe je gain structuren analoog zouden moeten zijn en waar je rekening mee moet houden. Maar aangezien de meeste mixen ‘in the box’ en dus digitaal gemixed worden laten we dat nu achter ons.
Dus om het nog maar eens te benadrukken: vergeet de ‘0’.
Broadcast levels
roadcast levels zijn van oudsher -9dB full scale of -10dB full scale. Die verschillen zijn en waren afhankelijk van de broadcaster waarvoor je content aanleverde. Kortom: niets luider dan -9dB of -10dB gemixed. Dat bereikte je door in je master bus een limiter* te plaatsen en deze op 1 van deze 2 instellingen in te stellen.
Door alles zo plat als een pannenkoek te processen en zwaar te limiten kon je de luidheid (perceived loudness) behoorlijk opkrikken. Doordat de enige specificatie dus een level van -9 of -10 was kon je iets heel luid laten klinken. Je herkent het vast nog wel. Die film die je lekker aan het kijken was stond op een voor jou prettig volume. Maar pas op: het reclameblok tetterde door je speakers door de kamer. En verschillende content kon dus ook minder luid of luider klinken. De afstandsbediening lag naast je om dat steeds bij te stellen.
Bij CD producties werd dit ook steeds meer de norm. Alleen werd daar wél de digitale ‘0’ aangetikt. En muziekproducties werden alsmaar luider en luider.
Voor broadcast móest er een oplossing komen. Er werden loudness specificaties ontwikkelt.
*Een limiter is een elektronische schakeling in geluidsapparatuur die ervoor zorgt dat het geluidsniveau van het signaal niet boven een ingestelde drempelwaarde uitkomt. – Wikipedia
Loudess normen voor broadcast
Er zijn in de wereld een aantal loudness normen geïntroduceerd om meer eenheid te krijgen in de mixen maar vooral ook meer dynamiek. Je weet wel, datgene wat je zo fijn in de bioscoop kunt ervaren. Die dynamiek wordt steeds kleiner naarmate de verstaanbaarheid steeds belangrijker wordt onder moeilijker omstandigheden.
Een bioscoopmix is heel dynamisch, de mix voor de Blu-ray al een stukje minder, de mix voor TV nog minder en dan heb je uiteindelijk de minst dynamische van allemaal: die voor in het vliegtuig.
Bij het overeenkomen van deze loudness normen zijn dus ook factoren meegenomen die in een normaal huishouden voorkomen tijdens TV kijken zodat de content onder de meeste omstandigheden goed gehoord kan worden zonder aanpassingen in het volume door de kijker.
In Nederland (en heel Europa) maken we gebruik van de EBU R 128 norm. Deze is ontwikkeld door de European Broadcasting Union. In de Verenigde Staten wordt gebruik gemaakt van een soortgelijke norm: ITU-R BS.1770 (klik op 1 van de links voor de technische specificaties van deze loudness normen).
Wat specificaties betreft lopen beide normen elkaar niet ver uiteen.
EBU R128
Programm loudness (integrated) -23 LUFS (+/- 0.5 LUFS)
Maximum true peak level -1dBTP
Maximum short term loudness -18 LUFS (-< 0.5 + LU)
Loudness range verschilt per platform of deze gespecificeerd wordt
ITU-R BS.1770
Programm loudness (integrated) -24 LUFS (+/- 2.0 LUFS)
Maximum true peak level -2 dBTP
Maximum short term loudness -niet gespecificeerd
Loudness range verschilt per platform of deze gespecificeerd wordt
Loudness normen voor podcast
Het grootste verschil tussen de loudness norm voor een podcast en die van broadcast zit hem in LUFS en Maximum True Peak.
Voor een podcast in stereo formaat houd je -16 LUFS en -2dB True Peak aan.
Voor een podcast in mono formaat houd je -19 LUFS en -2dB True Peak aan. ( deze waarde is anders door de zgn. ‘pan law’ )
Let op: LUFS wordt uitgedrukt in negatieve getallen, dus -23 LUFS is zachter dan -16 LUFS.
Hoewel je misschien in de verschillende aanleverspecificaties van o.a. Apple Podcasts, Spotify of wanneer je ook met video werkt, YouTube, iets afwijkende cijfers tegen kan komen, is het verstandig om de hierboven genoemde getallen aan te houden. Zo blijft jouw niveau gelijk aan de andere podcasts die je luisteraar ook luistert. Niet vervelender dan dat je het volume moet aanpassen omdat de podcast te luid of te zacht is, toch?
Waarom dan -2dB True Peak? Dat is een vrij technisch verhaal waar ik je niet mee zal vermoeien. Kort gezegd komt het erop neer dat wanneer je audio gaat encoderen (MP3, AAC, OPUS, OGG Vorbis etc) de audio ‘aangepast’ wordt. Wanneer jouw podcast dan op verschillende platformen in de verschillende apps weer gedecodeerd wordt kunnen zgn. inter-sample–peaks ontstaan die er voor kunnen zorgen dat jouw audio overstuurd gaat klinken. Iets wat je dus heel simpel kan voorkomen door minimaal -2dB True Peak aan te houden.
Hoe mix ik mijn podcast dan juist af?
In de loudness norm meet je niet slechts het peak niveau van je audio maar meet je ook het gemiddelde niveau over een bepaalde periode. Dat maakt dat er een uitkomst is met veel verschillende getallen zoals die hierboven genoemd zijn in de specs.
In een podcast draait alles om gesproken woord . Het is dus handig om je mix daaromheen op te bouwen. En om je nou niet volledig in het wilde weg te laten mixen mag je nu eindelijk een meter gaan gebruiken, die meter komt aan het einde van je mix, meestal op de masterbus.
Maar belangrijk: vóór die meter dien je ook een limiter te plaatsen. Dat moet een brickwall (true peak) limiter zijn. Dat wil zeggen, daar komt echt helemaal niets doorheen op de ingestelde waarde.
Voor een podcast stel je die in op -2dB. Vervolgens ga je er voor zorgen dat het gesproken woord zoveel mogelijk uitkomt op de eerder genoemde -16 LUFS op je meter.
Gebruik wel een compressor naar smaak op het kanaal van de stem of voice-over om de dynamiek van de stem in te perken en zo de spraakverstaanbaarheid te bevorderen. Jouw podcast wordt immers ook in het openbaar vervoer, de auto en andere rumoerige plaatsen beluisterd.
Heb je alle spraak doorgewerkt en rond die -16 LUFS uitgekomen? Nu kun je je mix daar verder omheen gaan bouwen. Muziek, effecten, etc.
Ok, dat is natuurlijk vrij kort door de bocht. Maar het geeft je een handvat.
Een gratis loudness meter vind je hier.
Een gratis true peak limiter vind je hier.